Uncategorised

ابراهیم‌خان ظهیرالدوله که از سال 1218 تا 1240 هـ .ق در دوره فتحعلی‌شاه قاجار حاکم کرمان بوده است مبادرت به ایجاد بناهای بسیار ارزنده در مرکز شهر و جنب مجموعه گنجعلی‌خان نموده است. این مجموعه شامل بازار (قیصریه)، حمام، آب‌انبار و مدرسه می‌باشد. مجموعه ابراهیم‌خان در سال 1322 به اتمام رسید.
بازار ابراهیم‌خان (بازار زرگرها):
این بازار به صورت یک راسته متقاطع عمود بر بازار کلاه‌مالی و به موازات بازار کفاش‌ها واقع شده است. در طرفیت سردر ورودی، مدرسه، حمام و آب‌انبار واقع شده است که کاشی‌کاری سردر آن در نوع خود بی‌نظیر است، این بازار در ابتدا و انتها به دو در بزرگ چوبی که در ساعات و ایام تعطیل بسته می‌شوند، مجهز است.
مدرسه ابراهیم‌خان: در مرکز شهر کرمان مدرسه زیبا و وسیعی به نام مدرسه ابراهیم‌خان دیده می‌شود. این مدرسه در داخل قیصریه، شمال بازار قدیم و میدان گنجعلی‌خان قرار گرفته است. ساختمان این مدرسه را شاه‌نشین، محراب، ایوانچه و غرفه‌های اطراف تشکیل می‌دهند. تزئینات نمای داخلی مدرسه کاشی هفت رنگ با نقش گل و بوته، گلدان و مقرنس کاری و گچ‌بری است. در این مدرسه هم‌چنین رفیع‌ترین و زیباترین بادگیر شهر کرمان خودنمایی می‌کند. ایوان شرقی و برج ساعت این مدرسه کاشی‌کاری و چشم‌اندازی زیبا دارد.
حمام ابراهیم‌خان:
این حمام در کنار مدرسه و وسط بازار واقع شده و با تغییرات جزئی، خزینه بسته شده و با لوله‌کشی مناسب از محیط بهداشتی برخوردار گردیده است و هم‌اکنون نیز مورد استفاده می‌باشد. این حمام به دو بخش رختکن و گرمخانه تقسیم می‌شود. این حمام از سال 1331 هـ .ق تاکنون دایر است.

از قدیمی‌ترین مساجد کرمان و شاید ایران، مسجد بزرگ و معروف ملک است. مسجد ملک در عهد سلاطین سلجوقی کرمان بنا شده است و بنای آن را به ملک توران شاه منسوب دانسته‌اند. این مسجد در خیابان امام واقع شده است. قسمت‌های مختلف مسجد به ویژه صفه اصلی در زمان وکیل‌الملک و ایوان شرقی در قرن اخیر به همت مرحوم دیلمقانی بازسازی شده است.

محمداسماعیل‌خان نوری اسفندیاری ملقب به وکیل‌الملک از سال 1275 هـ .ق بر کرمان حکومت کرد و در زمان فرمانروایی خویش بناهای زیادی در کرمان تعمیر کرد و بنیاد نهاد. از آن جمله مجموعه وکیل می‌باشد که در سال 1287 هـ .ق به دستور وی و پسرش مرتضی قلی‌خان وکیل الملک ثانی این مجموعه ساخته شد که مشتمل بر بازار، حمام، کاروانسرا و حمام می‌باشد.
حمام وکیل:
اولین بخش از مجموعه وکیل، حمام سنتی وکیل است که در سال 1280 هـ .ق به شکل بسیار جالب و با شکوه و با اسلوب مهندسی ـ معماری عصر قاجاریه بنا شده و از کف تا دیوار آن کاشی‌کاری است. در سال‌های اخیر تغییر کاربری داده و به چایخانه سنتی تبدیل شده است.
بازار وکیل:
در انتهای بازار اختیاری، بازار و مجموعه وکیل قد علم کرده و از زیباترین بازارهاست. بازار وکیل مطابق الگوی بازارهای ایرانی دراز و کشیده ساخته شده است و هر صنف در بخش خاصی از آن قرار داشته‌اند.
کاروانسرای وکیل:
این کاروانسرا در سمت چپ بازار وکیل واقع و بزرگ‌ترین کاروانسرای کرمان است و جز کاروانسراهای بزرگ ایران محسوب می‌شود. سردر ورودی کاروانسرا در بازار با کاشی‌کاری و گچ‌بری تزیین شده است. کاروانسرا دو طبقه است. بادگیرهای این بنا ساخت استوانه‌ای بلندی دارند که عمل سرمایش اطاق‌های زیرین را بر عهده داشته‌اند. در حال حاضر کاروانسرا در دست بازسازی و مرمت قرار گرفته و احداث یک هتل پنج ستاره و مرکز خریدی با مساحت 78 هزار مترمربع در دستور کار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار دارد.

مسجد جامع کرمان یکی از زیباترین بناهای دوران اسلامی کشور است که تاریخ ساخت آن به روایت کتیبه سردر آن به سال 750 هجری قمری یعنی دوران حکومت امیر مبارزالدین محمد مظفری میبدی سر سلسله خاندان آل‌مظفر بر کرمان باز می‌گردد.
این مسجد در زاویه دو ضلع بازار مظفری واقع شده و سه در ورودی دارد که مسجد را از جنوب غربی به بازار قدمگاه از شمال به خیابان شریعتی و از شرق به میدان مشتاقیه متصل می‌کند. بنای مسجد چهار ایوانی است. طول صحن مسجد 66.5 متر و عرض آن 49 متر و مساحت آن 3258.5 مترمربع است. مصالح به کار رفته در آن آجر، گچ و سنگ و کاشی است.
از ویژگی‌های این بنا برجسته بودن قسمت‌هایی از کاشی‌کاری‌ها است. اما نباید فراموش کرد که مقرنس کاری‌های بالای سردر نیز در نوع خود بی‌نظیر است. در دو طرف در بزرگ ورودی، دو ستون به شکل پیچک و از سنگ با روکش گچ و بر روی گچ و کاشی‌های کوچکی نصب گردیده است. بر دور تا دور در شرقی مسجد آیات قرآنی با خط ثلث و رنگ سفید بر زمینه‌ای با کاشی‌های آبی رنگ و سرمه‌ای و اشکال اسلیمی نقش بسته است. در دو طرف راهرو ورودی کتیبه‌ای برجسته از کاشی معرق وجود دارد که آجرهایی مانند قاب آن‌ها را در برگرفته و کلمات «الله‌باقی» روی آن‌ها نقش بسته است.
زیباترین قسمت بنا از لحاظ کاشی‌کاری معرق محراب مسجد است. طراح این کاشی‌ها در بنای محراب از رنگ زرد استفاده کرده که نوعی حق تقدس را القا می‌کند. حاشیه محراب از سنگ مرمر سبز و مزین به خطوطی زیبا است. در گوشه‌ای از مسجد به نوعی کاشی‌کاری هفت رنگ بر می‌خوریم که طرح‌هایی مشابه به نقوش فرش به ویژه شکل ترنج در آن دیده می‌شود. مسجد جامع کرمان بارها دستخوش تعمیر و بازسازی شده و در دوران‌های مختلف از جمله صفوی و زندی قسمت‌های گوناگون به آن افزوده شده است.